-
1 провести
совер.1. (куда-л.) акæнын2. адауын; рауадзынпровести рукой – къух адауын
провести дорогу – фæндаг скæнын
4. (пробыть) арвитын, фæуыня три года провел на войне – æртæ азы хæсты арвыстон
5. царды ауадзын; арвитын, сæххæст кæнынпровести работу – куыст сæххæст кæнын
такого не проведешь – ахæмы нæ асайдзынæ
-
2 пробираться
несовер. фæндаг кæнын, хъуызын, хилынсм. пробраться -
3 протаптывать
см. протоптать -
4 протоптать
-
5 ровнять
несовер.ровнять ряды – рæнхъытæ раст кæнын
2. (делать ровным) æмвæз кæнын, лæгъз кæнынровнять дорогу – фæндаг æмвæз кæнын, фæндаг лæгъз кæнын
-
6 преградить
совер. сæхгæнын, ныхдур сæвæрын, быру скæнын, фæндаг алыг кæнынчасовой преградил ему дорогу – хъалагъур ын йæ фæндаг сæхгæдта
-
7 путь
держать путь – фæндаг дарын
по пути – фæндаг-фæндаг
пускаться в путь – раст кæнын, балцы цæуын
счастливый путь! – фæндараст!
сбиться с пути – фæдзæгъæл уын
-
8 перекусить
совер.перекусить нитку – æндах дæндагæй алыг кæнын
перекусить перед дорогой – фæндагмæ ацаходын
-
9 отрезать
I (что-л.)1. совер. – отр`езатьалыг кæнын, ралыг кæнын, ракæнын; ачъепп кæнынотрезать пути к отступлению (перен.) – фæстæмæ фæндаг алыг кæнын
2. несовер. отрез`атьлыг кæнын; чъепп кæнынII отр`езать разг. (резко ответить)цæхгæр дзуапп раттын, цæхгæр алыг кæнын (ныхасæй) -
10 шататься
несовер.1. æнкъуысынзуб шатается – дæндаг æнкъуысы
дерево шатается – бæлас æнкъуысы
2. (при ходьбе) цудын, цудтытæ кæнын, дзой-дзой кæнын, цух-мухтæ кæнын, рахау-бахау кæнын -
11 открыть
совер.1. бакæнын, байгом кæныня отыщу секрет и ларчик вам открою (Крылов) – æз секрет ыссардзынæн æмæ уын къопп бакæндзынæн
открой глаза – дæ цæстытæ бакæн
открыть путь – фæндаг байгом кæнын
открыть театр – театр байгом кæнын
2. (обнаружить) раргом кæнын, ссарыноткрыть заговор – сусæг бадзырд раргом кæнын
открыть новую планету – ног планетæ ссарын
-
12 გზა
1) фӕндагშორი გზა – дард фӕндаг2) амалსხვა გზა არა მქონდა – ӕндӕр амал мын нӕ уыдис◊ გზის აბალახება – ӕгуыстдзинад, хӕдзары бадын ӕгуыстӕй◊ გზის ატალახება – ахӕсгӕ фӕндаг нӕмын (ӕнӕхъуаджы рацу-бацу кӕнын) -
13 удалить
совер. адард кæнын, адде кæнын, аиуварс кæнын; аппарынудалить детей из комнаты – сывæллæтты уатæй адде кæнын
удалить зуб – дæндаг сæфтауын
-
14 пересекать
несовер. лыг кæнын, цæхгæрмæ лыг кæнын, цæхгæрмæ цæуынпересекать путь – фæндаг лыг кæнын
см. пересечь -
15 вести
несовер.1. кæнын, фæкæнынкуда ты ведешь нас? – кæдæм нæ фæкæныс?
эта дорога ведет в лес – ацы фæндаг хъæдмæ цæуы
это не ведет к добру – уый хорзмæ нæ ацæудзæн
-
16 раскусить
совер.раскусить орех – æхсæр æркъæрцц кæнын
я его раскусил – хорз æй раиртæстон
-
17 утомить
совер. бафæлмæцын кæнын, бафæллайын кæнындорога сильно утомила меня – фæндаг мæ тынг бафæлмæцын кодта
-
18 გახერგვა
сцӕнд кӕнын (сыхгӕнын дон, фӕндаг)ქართულ-ოსური ლექსიკონი (Грузинско-Осетинский словарь) > გახერგვა
-
19 შეშრობა
басур кӕнын, асур кӕнынგზა შეშრა – фӕндаг басурисქართულ-ოსური ლექსიკონი (Грузинско-Осетинский словарь) > შეშრობა
-
20 ჭრა
лыг кӕнынვჭრი – лыг кӕнын◊ ტყემალმა კბილები მომჭრა – ӕхсынцъы мӕ сцъӕхд ӕндаг кодта◊ ჭკუა აღარ მიჭრის – мӕ зонд ӕй нал ахсы◊ მუცელში მჭრის – мӕ гуыбын карз рыст кӕны
- 1
- 2
См. также в других словарях:
ЦАРДÆЙ ЦЪÆХДÆНДАГ КÆНЫН — Сфæлмæцын, æвзæр цæрын. Цардæй рагацау чи сцъæхдæндаг вæййы, йæ ад дæр ын уый нал фембары. (МД. 1985, 4.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
НÆ БАЦЪÆХДÆНДАГ КÆНЫН — Нæ бафæлмæцын кæнын, исты афоныл радтын, саразын … Фразеологический словарь иронского диалекта
Фæндаг ын скæнут — (Фæндаг скæнын) – мард æвæрыны æгъдæуттæй иу, æмбæлдис Уæлладжыры комы не ‘нусы 60 æм азты онг; хъуыддаг иу афтæ уыдис, æмæ иу кæртæй зианы уынгмæ хæссæгау ракодтой йæ чындзытæ кæнæ та мыггаджы чындзытæ (сылгоймæгтæ иу чырыныл æрмæст хæцгæ кодтой … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ФÆНДАГ РУХС КÆНЫН — Фæндтæ хи фæндиаг æххæст кæнын. Мæнæн мæ зæрдæ хъарм ахуыр нал у, мæ фæндаг та мæхæдæг рухс кæнын мæ фæллойæ. (МД. 1984, 8.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ФÆНДАГÆЙ ИППÆРД КÆНЫН — тж. ФÆНДАГÆЙ ИРТАСЫН КÆНЫН Раст хъуыдытæй, раст фæндтæй æвзæр ахастырдæм здæхын, фæиртæсын. Сбить с пути; сойти с рельсов … Фразеологический словарь иронского диалекта
КЪАХЫЛ СЛÆУУЫН КÆНЫН — тж. КЪАХЫЛ СЛÆУУЫН 1. Бирæ искæйты сæзмæлын кæнын, исты хъуыддаг сын аразын кæнын. Поднять на ноги. To alarm; to get up; to rouse. Йæ фæсонæрхæджы дæр не рцæудзæн комендантæн... æнæхъæн хъæуы йæ къæхтыл кæй слæууын кодта, уыцы тырыса йæ нывæрзæн… … Фразеологический словарь иронского диалекта
РИУЫЛ ФÆНДАГ ДÆТТЫН — тж. РИУ – ФÆНДАГÆН Искæмæн цы не мбæлы, ахæм бартæ дæттын, кæнæ лæггад кæнын. Æрмæст ма уырдæм бахауой, уый йедтæмæ цæттæ сты алцæмæдæр... æлхæнынц æвзарджыты зæрдæтæ, хæссынц сын лæвæрттæ, сæ тæнæг сæртæ сын бандонæн æвæрынц, сæ риутæ фæндагæн.… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЦОНГМÆ ДÆНДАГÆЙ ÆВНАЛЫН — Тынг мæсты кæнын, тыхсын. Уый ма фæстаг нæмыг фехста, асгæрста ма йæ хъатара æмæ дзы нæмыг куы нæуал уыд, уæд йæ цонгмæ дæндагæй февнæлдта. (Ф. 1990, 3.) Уый хæдзары фисынты хъуызгæ рацыд, фæйнæрдæм йæ цæст ахаста æмæ хъæуы алывæрсты салдæтты… … Фразеологический словарь иронского диалекта
РÆХОЙÆН НЫХАС КÆНЫН — тж. РÆХОЙÆН ДЗЫРД КÆНЫН тж. РÆМПЪУЗÆН НЫХАС КÆНЫН Искæмæ тызмæг, схойæн дзырдтæ кæнын, гуымир ахаст дарын. Алчидæр ын (лæппуйæн) кæны рæхуыст, рæмпъузæн ныхас. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) Йæ цæстытæ æрæхгæдта, афтæмæй æнхъæлмæ каст, Карум … Фразеологический словарь иронского диалекта
ТÆФÆРФÆС КÆНЫН — см. ТÆФÆРФÆС КÆНЫН – перевод Зиан æфснайынц фылдæр хатт дыккаг кæнæ æртыккаг бон. Фыццаджыдæр зианы уæз хиуæттæ æмæ сыхбæстыл æнцайы. Иу дыууæ сахаты бæрц куы рацæуа зианы ахицæныл, уæд мæрдджынты кæрты дуармæ сыхæгтæ æмæ хионтæ æгъдаудæттæг… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ХОЙРАГ ХÆЛАР КÆНЫН — см. ХОЙРАГ ХÆЛАР КÆНЫН – перевод Стуры сæр, бæрзæй, дзидза, нозт – хæрнæгæн цы бацæттæ кæнынц, уыдон хъæуы ныххæлар кæнын. Дыууæ кæнæ цыппар лæгæй бацæуынц къæбицмæ æмæ хистæр, дзырдæн, фæзæгъы: – Табу, Стыр Хуыцау! Хуыцауы æвастæй ацы дунейыл… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
